Wytyczne dla cenzorów zawierały na liście autorów zakazanych jego nazwisko głosząc: „(...) w stosunku do niżej wymienionych pisarzy, naukowców i publicystów przebywających na emigracji (w większości współpracowników wrogich wydawnictw i środków propagandy antypolskiej) należy przyjąć zasadę bezwarunkowego eliminowania ich nazwisk oraz wzmianek o ich twórczości, poza krytycznymi, z prasy, radia i TV oraz publikacji nieperiodycznych o nienaukowym charakterze (literatura piękna, publicystyka, eseistyka)”. Jego twórczość pisarska została upowszechniona w Polsce dopiero po 1989 roku.

Książkowym debiutem Herlinga-Grudzińskiego był tom szkiców o polskich pisarzach „Żywi i umarli” (1946). Tak naprawdę jako pisarz narodził się jednak pod wpływem doświadczeń łagrowych, które spisał i przetworzył w książce „Inny Świat” (1951) - jednym z pierwszych i najdoskonalszych dzieł poświęconych temu problemowi, jakie powstały w literaturze światowej.

W „Innym świecie” dokonał autor szczegółowej wiwisekcji systemu totalitarnego na przykładzie tragedii więźniów sowieckiego gułagu. Sporządza dokumentalnie wiarygodny opis łagrowych warunków życia, a zarazem tworzy opowieść o istocie totalitaryzmu, granicach człowieczeństwa, nieskończonych dniach upadku, lecz także o ludzkiej sile pokonywania godnością każdego losu. Niesamowitym świadectwem epoki jest jego „Dziennik pisany nocą”. Pisze w nim o historii, literaturze, znanych sobie ludziach i osobistych doświadczeniach. Oficjalnym, polskim debiutem pisarza był zbiór „Wieża i inne opowiadania” wydany w 1988 roku nakładem poznańskiej oficyny „W drodze”.

Zabiegał też o wydanie książki we Francji. Trafiła ona nawet do rąk Alberta Camus:

„Bardzo mu się podobała, napisał do mnie list, że powinna się ukazać we wszystkich krajach świata, jest bardzo dobra i przejmująca, niemniej jednak on jest tylko doradcą, a wydawca nie zgodził się na jej wydanie” - jak złośliwie trochę napisał w tym liście Camus: „Ze względów gospodarczych, jak sądzę”.

Wiadomo, jakie były wtedy te względy gospodarcze. Książka wyszła we Francji dopiero w 1985 roku, rozpoczynając nową kartę w recepcji zagranicznej.